Байгууллагын мэдээллийн системийн амжилтын загварыг үнэлэх

Хүн төрөлхтөн 18-20-р зуунд механикжилт, масс үйлдвэрлэл, автоматжуулалт гэсэн гурван том аж үйлдвэрийн хувьсгалыг хийжээ.

Харин 21-р зууны эхэнд дижиталчлал, роботжилт хэмээх 4 дэх хувьсгалыг эхлүүлэв. Аж үйлдвэрийн хувьсгал бүр инноваци, технологид суурилж хийгдсэн бөгөөд дэлхийн хүн амын огцом өсөлт, тэдний амьдралын чанар, цагийн эрхээр хувьсан өөрчлөгдөх амьдралын шинэ хэв маягт нийцэх бүхий л хэрэгцээг хангах үндсэн зорилгыг агуулж, тухайн цаг үедээ нийгмийн асар том үсрэнгүй хөгжил дэвшлүүдийг авчирсан.

Ялангуяа мэдээллийн технологи, интернетийн хурдацтай хөгжил нь бизнесийн үйл ажиллагаанд эрс нөлөөлж, хэрэглэгч төвтэй болох, тэдний хэрэгцээ, хүлээлтийг нарийн ойлгосноор бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ шинэчлэх, тааруулах, нийцүүлэх, хүргэх шинэ суваг, арга хэлбэрүүдийг эрэлхийлэх; шинэ үеийн залуусыг татах ажлын таатай орчныг бүрдүүлэх; бүтээмжийг дээдэлсэн дотоод процессыг бий болгох шаардлага үүсч байна. Шинэ эдийн засаг шинэ загвар, зүй тогтолыг ашиглахыг шаардаж, мэдээллийн технологи (IT) нь одоо бизнес, зах зээлийг жолоодож байна.

Шинэ эдийн засагт техник технологи нь бизнесийн үйл ажиллагааг хурдтай тэлэх хүчирхэг, түгээмэл харилцааны механизм болсон. Компаниуд мэдээллийн технологийн нөлөөллийг ойлгож мэдээллийн технологийн хөрөнгө оруулалтын хийх ухаалаг шийдвэр гаргахыг хичээж байна. Гэсэн хэдий ч бизнесийн үндсэн зарчмууд хэвээр, эдийн засгийн хуулиудыг шинэчлэсэнгүй.

Компанийн урт хугацааны амжилт, уналт нь цэвэр орлого бүрдүүлэх чадвараараа тодорхойлогддог. Үүнтэй адил бизнесийн үйл ажиллагаанд шийдвэр гаргагчдад МТ-ийн хялбар хэрэглээг ашиглах талаар дорвитой өөрчлөлт орсонгүй. Нөгөөтэйгүүр компаниуд техник, технологийн шинэчлэл, өөрчлөлтөнд төлөвлөгөөгүй их хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийж байгаа боловч тухайн системийнхээ амжилтыг бодитойгоор тооцоолох, хөрөнгө оруулалтынхаа үр өгөөжийг үнэлж чаддаггүй.

Ийн мэдээллийн системийн амжилтын загварыг үнэлэх шинэ, ерөнхий онолыг 1992 онд ДеЛоне, МкЛин нар дэвшүүлэн бөгөөд Мэдээллийн Системийн амжилтын тодорхойлолтууд болон тэдгээрийн холбогдох хэмжүүрүүд, үндсэн 6 ангилалыг судалсан. ДеЛоне, МкЛин нар өөр өөр амжилтын төрлүүд хооронд харилцан хамаарал бүхий олон хэмжээст хэмжүүрийн загварыг бүтээсэн (ДеЛоне, МкЛин 1992).

Энэхүү баримт бичигт бизнесийн шинэ загвар гарч ирж байгаа ч мэдээллийн технологийн үндсэн үүрэг өөрчлөгдөөгүй тул мэдээллийн системийн амжилтыг хэмжих аргачлал өөрчлөгдөх ёсгүй гэж үздэг.

ДеЛоне, МкЛин нар өөрсдийн загварыг улам боловсронгуй болгох, баталгаажуулахыг уриалснаар олон судлаачид анхны загвар дээр ажиллаж эхэлсэн. Тэдний анхны загварыг танилцуулснаас арван жилийн дараа судлаачдын дэвшүүлсэн судалгааг үнэлсний үндсэн дээр ДеЛоне, МкЛин нар шинэчлэсэн IS буюу Мэдээллийн системийн амжилтын загварыг дэвшүүлэн гаргасан бөгөөд (ДеЛоне, МкЛин 2003) арван жилийн турш хийгдсэн сайжруулалтийг цахим худалдааны системийг хэмжих шинэчилэгдсэн загварын хэрэглээгээр шийдлийг харуулсан.

Энд бизнесийн үйл ажиллагааны үйл явц, харилцаа, сайжруулалтыг интернетийн хэрэглээгээр илэрхийлэгдэх цахим худалдааны загвараар тодорхойлон харуулсан.

ДеЛоне, МкЛин-н анхны амжилтын загвар нь мэдээллийн системийн гүйцэтгэлийг хэмжих цогц ойлголтыг харуулсан. Шинэ, шинэчилсэн загвар нь анхны загварыг туршиж үзсэн судлаачдын эмпирик ба онолын суурь дээр үндэслэсэн болно 1-р зурагт үзүүлсэн шинэчилсэн загвар нь мэдээллийн системийн амжилтын харилцан хамааралтай зургаан хэмжээсийг илэрхийлсэн:

Анхны загварт хийсэн гол сайжруулалтууд нь: (a) мэдээллийн системийн амжилттай үйл ажиллагааг дэмжих үйлчилгээний чанар (б) байгууллагын цэвэр үр ашгийг бүрдүүлэх хувь хүний болон байгууллагын оролцоог харилцан нөлөөлөлд оруулснаараа онцлог байна. Товчоор хэлбэл бизнес эрхлэгчид, ААН-үүд маань өөрийн үйлчлүүлэгчид болон ажилтнуудынхаа амьдралын хэв маяг, дур сонирхол, дадал зуршил, хэрэгцээнд нийцсэн үйлчилгээ үзүүлэх, тэдэнтэйгээ байнгын холбоотой байхын тулд орчин үеийн технологийн олон талт дэд бүтцийг бий болгож, түүнийгээ байнга тордож, хөгжүүлж, өргөжүүлэх тухай л асуудал юм.

ДеЛоне, МкЛин-ы анхны загварт системийн болон мэдээллийн чанарын 2 хэмжээс нь хэрэглэгчдэд хүрч байгаа мэдээллийн системийн үндсэн онцлогыг бүхэлд нь хангалттай багтааж байгаа мэт байсан боловч сүүлийн арван жилд үйлчилгээний чанар болох гуравдахь хэмжигдэхүүн хэрэгтэй болох нь тодорхой болов. Питт, Ватсон, Каван нарын ажигласнаар “Мэдээллийн Системийн үр ашгийн хамгийн гол хэмжүүр нь мэдээллийн системийн үйлчилгээнээс илүүтэй бүтээгдэхүүнд төвлөрч байна. Иймд Мэдээллийн системийн судлаачид үнэлгээний багцдаа мэдээллийн системийн үйлчилгээний чанарын хэмжүүрийг оруулаагүй бол мэдээллийн систтемийн тооцож чадахгүйд хүрэх аюул тулгарч байна. Үүнийг цахим худалдааны сайтын үйлчлүүлэгчэд, вэб үйлчилгээ үзүүлэгчдээс дэмжлэг авах эрэлт хэрэгцээ шаардлагаас тодорхой харж болно. Ийнхүү үйлчилгээний чанар нэмж орж ирснийг зураг №1-с харж болно.